بررسی عوامل مؤثر بر بهره برداری از منابع آب و پایداری آن در شرایط جغرافیایی متفاوت در استان فارس

نویسندگان

محمد رضا رضایی

حمید محمدی

آیت اله کرمی

چکیده

کمبود آب، یکی از عوامل مهم بازدارنده توسعة کشاورزی و اقتصادی و اجتماعی در اکثر کشورهای در حال توسعه بویژه کشورهای قرار گرفته در کمربند خشک و نیمه خشک جهان است. در این تحقیق سعی بر آن است که با در نظر گرفتن الگوی مصرف آب و با تأکید بر پایداری استفاده از منابع آب در استان فارس به بررسی عوامل مؤثر بر بهره برداری منابع آب پرداخته شود. به دلیل وجود پراکندگی شرایط آب و هوایی و پهناوری استان فارس، به بررسی عوامل مؤثر بر پایداری در شهرستان‏های مرودشت، داراب، فسا، اقلید و سروستان پرداخته شد. در تحقیق حاضر، با استفاده از تخمین رگرسیون در الگوی لوجیت، عوامل مؤثر بر پایداری مورد بررسی قرار می گیرند. متغیر وابسته رگرسیون شاخص ترکیبی است که با کاربرد فرمول و رویکرد فازی محاسبه شده است. متغیرهای مستقل نیز شامل متغیرهای اجتماعی، اقتصادی، فیزیکی و فنی و مدیریتی هستند. یافته های مطالعه نشان داد که متغیرهای تعداد اعضای خانوار، نظام بهره برداری از اراضی، سطح درآمد خانوار زارعان، دبی آب و هزینه تأسیسات انتقال آبیاری، به ترتیب به صورت منفی، مثبت، مثبت، منفی و منفی معنادار شدند. شاخص مدیریت در دو نوع بهره برداران با پایداری بالا و پایین معنادار شده است که نشان از نقش عمدة شرکت در کلاس های ترویجی در بالا بردن سطح دانش و آگاهی بهره برداران دارد. متغیر فاصله میان منبع آب تا مزرعه در مدل تخمینی برای بهره برداران با پایداری پایین و بالا نتایج متفاوتی را نشان داد. متغیرهای مربوط به کشت محصولات صیفی و نوع خاک در مدل، معنادار نشدند. ضریب متغیر نوع سیستم آبیاری نیز نشان داد که بهره برداران دارای سیستم آبیاری کرتی در مقایسه با بهره برداران دارای سیستم شیاری، آب کمتری هدر می دهند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی اثرات توسعه کشاورزی و بهره برداری از منابع آب زیرزمینی در بیابان زایی منطقه طشک (استان فارس)

بخش وسیعی از کشور ایران را نواحی اقلیمی خشک و نیمه­خشک در بر می­گیرد. در این مناطق به دلیل کمبود بارندگی، کشاورزی متکی به    آب­های زیر­زمینی و آبیاری است. بهره­برداری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی و روش­های نادرست آبیاری می­تواند پیامد­های منفی از جمله افت سفره­های زیر زمینی و تخریب کیفی منابع آب و شوری­زایی را به­ دنبال داشته باشد. هدف اصلی این تحقیق تعیین شدت بیابان­زایی ناشی از تخریب منابع...

متن کامل

عوامل مؤثر بر مشارکت بهره برداران در طرح های آبخیزداری از دیدگاه کارشناسان ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس

هدف از این تحقیق شناسایی عوامل مؤثر بر مشارکت بهره‌برداران در طرح‌های آبخیزداری از دیدگاه کارشناسان ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس می‌باشد. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر روش تحقیق علی- ارتباطی است. جامعه­ ی آماری تحقیق، کارشناسان ترویج منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس می ­باشند. برای گردآوری داده­ ها از روش تمام­ شماری استفاده شده است. ابزار گردآوری داده­ ها پرسش­نامه بود. برای ...

متن کامل

بررسی پایداری منابع آب زیرزمینی دشت داراب استان فارس

       افزایش مصرف آب ناشی از افزایش جمعیت، باعث کاهش کیفی و کمی آب‌های قابل استحصال شده است. با توجه به این وضعیت، شناخت منابع مناسب کمی و کیفی برای داشتن کشاورزی پایدار امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. در این تحقیق تغییرات سطح آب‌ زیرزمینی دشت داراب برای یک دوره 18 ساله (89-1372) و تغییرات کیفی برای سال‌های 89-1387 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از اندازه‌گیری سطح آب در 39 ...

متن کامل

بررسی اثرات توسعه کشاورزی و بهره برداری از منابع آب زیرزمینی در بیابان زایی منطقه طشک (استان فارس)

بخش وسیعی از کشور ایران را نواحی اقلیمی خشک و نیمه­خشک در بر می­گیرد. در این مناطق به دلیل کمبود بارندگی، کشاورزی متکی به    آب­های زیر­زمینی و آبیاری است. بهره­برداری بیش از حد از منابع آب زیرزمینی و روش­های نادرست آبیاری می­تواند پیامد­های منفی از جمله افت سفره­های زیر زمینی و تخریب کیفی منابع آب و شوری­زایی را به­ دنبال داشته باشد. هدف اصلی این تحقیق تعیین شدت بیابان­زایی ناشی از تخریب منابع...

متن کامل

توان طبیعی منابع آب بلوچستان و نحوه بهره برداری از آن

در مورد موقعیت و حدود وسعت بلوچستان و سیستان در منابع ذیل این تقسیم­ بندی ها ذکر گردیده است. ناحیه بلوچستان در جنوب شرق ایران قرار دارد و وسعت آن در گذشته بیشتر از امروز بوده است. بلوچستان بزرگ شامل بلوچستان ایران و پاکستان می ­گردید. در گزارش های مربوط به بررسی شناخت منابع آن زیرزمینی سیستان و بلوچستان، مساحت استان را حدود 180 هزار کیلومترمربع ذکر می­ کند؛ که از آن 30 هزار کیلومتر مربع را مس...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
محیط شناسی

ناشر: دانشگاه تهران

ISSN 1025-8620

دوره 38

شماره 4 2013

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023